Tam quan được biết đến là một khái niệm phổ biến, đề cập đến nhiều vấn đề lĩnh vực trong đời sống xã hội. Bạn có thể bắt gặp từ ngữ này trong lĩnh vực triết học, tâm lý học, ở mỗi cương vị nó mang nhiều ý nghĩa đa dạng khác nhau. Theo dõi nội dung bài viết sau đây để tìm hiểu và đánh giá về thuật ngữ này nhé.
Tam quan là gì?
Tam quan là gì? Tam quan theo từ điển Hán Việt có nghĩa là 3 cửa. Tuy nhiên, đối với mỗi mặt đời sống xã hội thì nó lại mang nhiều tầng hàm ý khác nhau. Nếu dịch nôm na, từ “tam” mang ý nghĩa là 3, “quan” mang hàm ý nghĩa là cửa, “tam quan” là 3 cổng lớn ở phía trước.
Đối với kiến trúc, tam quan được biết đến là một công trình cổ xuất hiện ở các ngôi làng, các chùa chiền. Đây là một thiết kế 3 cửa chính giúp thuận tiện trong việc đi lại của người dân. Theo một số lĩnh vực khác, khái niệm này còn có nghĩa là ba bộ phận trên khuôn mặt của con người bao gồm mắt, mũi, miệng.
Đối với triết học và tâm linh thì tam quan còn có nghĩa là những quan điểm, ý kiến khác nhau. Chính vì vậy, đây là một khái niệm rất phong phú và mang nội dung khác nhau, có giá trị sử dụng ở trong trong nhiều lĩnh vực,hoàn cảnh.
Định nghĩa tam quan theo Triết học
Đối với triết học, tam quan được biết đến là một khái niệm có ba yếu tố chính cấu thành. Nó mang ý nghĩa chỉ những quan điểm, ý kiến đánh giá căn bản của mọi người về thế giới xung quanh. Trong một quan điểm của con người sẽ bao gồm nhiều cách nhìn nhận, cách thức đánh giá, quan sát sự vật, sự việc khác nhau.
Khái niệm này còn được biết đến là cách gọi khác của thế giới quan và được hình thành từ các yếu tố quan trọng, cốt lõi như:
- Thế giới quan: Thể hiện được những nhận thức, ý kiến, quan điểm của một cá nhân đối với mọi hoàn cảnh, điều kiện của cuộc sống. Nó bao gồm suy nghĩ, nhận thức của một cá nhân về xã hội xung quanh và mối quan hệ giữa con người với con người.
- Giá trị quan: Được biết đến là góc nhìn, sự đánh giá tổng quát của một cá nhân đối với sự vật, sự việc xung quanh cuộc sống.
- Nhân sinh quan: Đây là thái độ của con người đối với mọi việc xung quanh, thể hiện thái độ của cá nhân đối với các quan điểm nhân sinh và điều kiện thời thế.
Tam quan đóng vai trò rất quan trọng trong việc quyết định cách thức hành xử của con người đối với mọi người xung quanh và cả thế giới. Đây cũng là một yếu tố quan trọng để tạo nên giá trị đạo đức của một cá nhân cũng như thiết lập nhận thức, giá trị con người.
Định nghĩa tam quan theo Kiến trúc
Đối với kiến trúc, tam quan được biết đến là một thiết kế cực kỳ quen thuộc trong các đình chùa, các cổng làng thời cổ xưa. Kiến trúc này được thiết kế với 3 cổng chính, thường để ứng dụng trong sinh hoạt đời sống văn hóa của người dân.
Cổng tam quan trong trường phái kiến trúc được xem là một mô típ thiết kế cực kỳ quen thuộc và có giá trị văn hóa lâu đời đối với dân tộc ta. Cổng này là một thiết kế truyền thống có 3 lối đi chính, một lối to và hai lối nhỏ xác kề bên.
Theo sử sách của nhân dân ta ghi lại, cổng này xuất hiện nổi bật ở thời kỳ nhà Lý và nhà Trần. Đây là thời điểm phát triển hưng thịnh của nền Phật giáo nước nhà. Đây cũng là một trong thiết kế cực kỳ phổ biến của các chùa chiền, công trình kiến trúc thời xưa cổ ở các đình làng.
Cổng này mang lại nhiều giá trị sâu sắc về truyền thống, văn hóa về các thiết kế công trình. Trong văn hóa tâm linh của người Việt, công trình thiết kế 3 cổng được biết đến là chứa đựng nhiều ý nghĩa nhân sinh sâu sắc, thể hiện vẻ đẹp xưa cổ của dân tộc.
Những nét chính của cổng tam quan tại Việt Nam
Đối với phong tục tập quán của nước ta, cổng này được biết đến là một thiết kế cực kỳ nổi bật với cấu trúc 3 cửa chính để người dân có thể dễ dàng đi lại. Trong thiết kế này, phần cửa chính sẽ được ngăn cách với hai cửa phụ bằng gạch gỗ hoặc đá.
Giới thiệu cổng tam quan
Theo truyền thống xưa, cửa chính là nơi để vua quan đi lại các cửa phụ là nơi để dân thường thực hiện di chuyển, làm ăn buôn bán. Cách thiết kế cánh cửa sẽ được chạm khắc cực kỳ khéo léo, thể hiện được nét văn hóa đặc trưng của kiến trúc cổ. Các cổng này sẽ được thiết kế với phần mái lợp và có bảng tên đình làng để nhận biết.
Phân loại cổng tam quan
Theo phong tục truyền thống văn hóa xưa, khi thiết kế cổng tam quan thì sẽ có cổng có gác và cổng tứ trụ. Mỗi loại mang những đặc tính khác nhau, thể hiện rõ nét phong cách thiết kế độc đáo của dân gian xưa.
Cổng gác: Là một chiếc cổng được thiết kế nhỏ gọn, xây thêm tầng mái để che chắn khi trời mưa bão. Đây cũng là một thiết kế gắn liền với chùa chiền, đây được xem là nơi để các thiền sư gõ chuông.
Cổng tứ trụ: Đây là cổng được thiết kế cực kỳ chắc chắn với bốn trụ vững để tạo thành đình làng. Cổng sẽ có kích thước cao lớn có 4 trụ nối liền ở phía trên và được trang trí cách điệu, thể hiện vẻ đẹp thẩm mỹ của kiến trúc cổ.
Hiện nay, có rất nhiều cổng được thiết kế tạo nên nét độc đáo, phong phú cho công trình kiến trúc ở Việt Nam. Mọi người có thể bắt gặp cổng này tại chùa Sát ở thủ đô Hà Nội đã được biến tấu với 5 lối đi để dễ dàng trong việc di chuyển, thuận tiện giao thương, buôn bán đi lại.
Ý nghĩa chính của cổng tam quan tại Việt Nam
Có thể nói, cổng tam quan tại Việt Nam được xem là một công trình kiến trúc có ý nghĩa cực kỳ to lớn. Cổng này biểu thị văn hóa tâm linh, đời sống kiến trúc nghệ thuật của người Việt xưa. Bên cạnh đó, thiết kế này gắn liền với nhiều di tích lịch sử lớn, là một nét văn hóa truyền thống của người dân nước Đại Việt cũ.
Ý nghĩa trong Phật giáo
Đối với phật giáo, khái niệm này có ý nghĩa cực kỳ to lớn, là khái niệm để biểu thị cho nhiều ý nghĩa của phật pháp. Theo nhiều thiền sư cho biết, tam quan được biết đến là 3 góc nhìn chính của Phật giáo, cụ thể như: Hữu quan, không quan và trung quan.
- Hữu quan được biết đến là một khái niệm đại diện cho sắc trong Phật giáo, để chỉ những màu sắc nổi bật và cách thức định hình chúng. Hữu quan không tồn tại lâu dài và có thể biến đổi theo tác động của thời gian, hoàn cảnh.
- Không quan chính là một cụm từ mang ý nghĩa không biến đổi, không thay đổi, nó thể hiện những chân lý bất diệt, thường được đạo Phật truyền bá. Bên cạnh đó, khái niệm này cũng dùng để chỉ những thứ bất biến trong cuộc sống đời thường.
- Trung quan được biết đến là một yếu tố trung hòa giữa hữu quan và không quan. Nó thể hiện quan điểm và cái nhìn thấu rõ của những người từng trải, nắm được chân lý của cuộc đời.
Ý nghĩa cổng tam quan theo phương pháp thiền quán
Theo cách lý giải của phương pháp Thiền Quán, tam quan còn được biết đến là biểu tượng của ba sự giải pháp trong đạo lý của nhà Phật. Cụ thể được kể đến như sau:
- Không môn: Đây là một phương pháp Thiền Quán giúp con người có thể cảm nhận được gọi sự vật, hiện tượng xung quanh mình bằng trực giác và không sử dụng bộ não để suy luận hay sử dụng ý thức để tư duy.
- Vô tướng môn: Đây cũng là một cách thức giúp con người có thể nhận biết mọi sự vật, sự việc xung quanh mình dựa vào nhiều yếu tố đa dạng khác nhau. Tuy nhiên, bạn không thể thay đổi cấu tạo cũng như không thể miêu tả hoặc xác định cụ thể hình dáng của chúng.
- Võ tắc môn trong tam quan: Đây là một phương pháp thứ ba trong đạo Phật nó nói lên cách thức giải thoát con người. Người tu hành nên từ bỏ những ham muốn hư vinh và sống cuộc sống tự do, tự tại không mong cầu lộc phát cho mình. Tâm tư tĩnh lặng trước mọi biến cố của cuộc đời và tình duyên.
Ý nghĩa tam quan theo quan niệm Vua Chúa xa xưa
Đối với các vị vua chúa thời xa xưa, tam quan chính là một cách thức thiết kế cực kỳ nổi bật được sử dụng dành cho nhà vua. Theo thông tin lịch sử ghi chép lại, tam quan là cổng thiết kế cho vua quan, bên phải là cổng được thiết kế dành riêng cho các quan võ và bên trái là lối đi của quan văn. Đây là cách thức để phân biệt chức danh của triều đình.
Bên cạnh đó, nhà vua sẽ có quyền đi ở cổng chính giữa, cổng sẽ được mở vào những ngày vua về thăm làng. Đây chính là một thiết kế mang đậm văn hóa truyền thống, tâm linh của người dân Việt Nam xưa gắn liền với các đời vua chúa.
Một số công trình cổng tam quan nổi bật nhất
Việt Nam là một quốc gia có nền văn hóa phương Đông đậm nét chính vì vậy, các thiết kế cổng tam quan đều được hiện hữu đa dạng, phong phú. Một vài khu di tích, công trình tam quan nổi bật mà mọi người có thể ghé thăm thưởng ngoạn, cụ thể như:
Cổng tam quan chùa Từ Hiếu
Chùa Từ Hiếu được biết đến là một công trình mang kiến trúc đậm nét của phương Đông và có cổng tam quan cực kỳ nổi tiếng. Theo lịch sử nước nhà, nơi đây thiết kế cổng với kiểu vòng cuốn, có mái che đặc biệt và cột trụ cổng được khắc những câu đối mang nhiều ý nghĩa sâu sắc.
Cổng Lăng Vua Khải Định
Cổng tam quan ở lăng vua Khải Định được thiết kế theo phong cách Việt gắn liền với kiến trúc Ấn Độ cổ xưa. Dựa vào lối thiết kế đặc biệt cổ điển này, công trình mang dáng vẻ uy nghi và thể hiện sự bề thế của đức vua. Công trình được thiết kế cực kỳ đặc biệt, là một di tích lịch sử đáng để người dân ghé thăm và tưởng niệm.
Kết luận
Hi vọng rằng thông qua bài viết sau đây mọi người đã có thể lý giải được câu hỏi tam quan là gì? Đây là một khái niệm rất phổ biến được sử dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội của con người. Khái niệm này mang đến nhiều thông tin liên quan đến kiến trúc, văn hóa, thẩm mỹ và cả thế giới quan của mọi người trong xã hội.
