Cúng đầy tháng bé gái mới sinh cần chuẩn bị những lễ vật gì và những nghi thức tiến hành ra sao? Đây là điều mà các bậc cha mẹ có con gái mới sinh thường hay lo lắng. Lễ cúng đầy tháng cho bé gái là nghi thức để gia đình tạ ơn Trời Phật; tổ tiên, Bà Mụ đã gửi con gái đến gia đình. Bên cạnh đó nghi thức thể hiện sự yêu thương, trân trọng con gái của mình.
Khái niệm lễ cúng đầy tháng bé gái là gì?
Nhiều người đẻ con ra nhưng không hiểu mình phải làm lễ cúng đầy tháng bé gái để làm gì, thấy truyền thống của ông cha ta truyền lại từ nhiều đời, nên cũng cứ như thế mà làm theo mà không biết ý nghĩa nguồn gốc là gì.
Nguồn gốc về cúng đầy tháng cho bé là gì?
Khi nói về nguồn gốc và ý nghĩa của lễ đầy tháng cho các bé gái, ở mỗi nơi sẽ có những các cách cúng lễ khác nhau. Tuy nhiên, hầu như các câu chuyện của các bé gái đều về các Bà Mụ và Đức ông. Những người này đã giúp nặn ra hình hài đứa trẻ và gửi đến cho gia đình mình.
Mỗi đứa trẻ sơ sinh được sinh ra đều do các vị Tiên Bà Chúa Đầu thai hay còn gọi 12 Bà Mụ đã nặn ra. Mỗi Mụ Bà sẽ có một trách nhiệm nặn ra các bộ phận cho đứa trẻ như: mắt, mũi, tay, chân, tóc… dù xấu hay đẹp cũng là do chính tay các Bà Mụ đã nặn ra.
Ý nghĩa của việc làm lễ cúng đầy tháng bé gái
Trong mâm cúng đầy tháng bé gái có rất nhiều ý nghĩa quan trọng khác nhau trong phong tục tập quán của người Việt Nam xưa khi bé gái tròn một tháng tuổi thì gia đình tổ chức làm lễ đầy tháng. Buổi lễ này có ý nghĩa tạ ơn trời đất đã ban một em bé đến cho gia đình được thêm thành viên mới; thêm nhiều niềm vui; thêm nhiều nụ cười.
Ngoài ra, với lễ cúng đầy tháng còn có ý nghĩa để cảm tạ 12 Bà Mụ đã bỏ công sức nặn ra em bé. Và Đức ông đã che chở và bảo vệ cho hai mẹ con vượt cạn thành công Đây cũng là dịp gia đình cầu xin các vị thần linh cầu cho em bé sau này được mạnh khỏe, thông minh, may mắn trong cuộc sống. Không những vậy, trong thời điểm này gia đình cũng xin trình diện với họ hàng nội ngoại hai bên thành viên mới với sự yêu thương và nâng niu.
Mâm cúng đầy tháng cho bé gái cần bày những gì?
Việc chuẩn bị mâm cúng đầy tháng bé gái làm các bậc cha mẹ bối rối và lo lắng nhất là với ai lần đầu tiên làm bố mẹ. Vì họ sẽ không biết nên chọn những lễ vật nào sao cho đầy đủ và ý nghĩa nhất; số lượng bao nhiêu là vừa đủ; bày biện trang trí lễ vật thế nào; hướng mâm cúng về hướng nào là đúng; bài văn cúng ra làm sao. Sau đây là cách sắp mâm cúng đầy tháng cho bé gái mà cha mẹ cần chuẩn bị.
Mâm cơm cơ bản cúng đầy tháng bé gái
Trên mâm cơm cúng đầy tháng bé gái ngoài những đồ cúng dành riêng cho bàn thờ Phật; thờ gia tiên; thờ ông địa thì lễ vật còn bao gồm:
- 12 bát chè nhỏ.
- 3 bát tô to chè lớn.
- 13 đĩa xôi gấc.
- 1 con gà đã luộc.
- Bộ tam sên gồm có: thịt heo đã luộc, trứng luộc, tôm hoặc cua luộc đều được.
- Mâm ngũ quả; hoa tươi; hương; đèn; trà; rượu; nước muối loãng; gạo; 1 bộ đồ hình có ghi tên và ngày tháng năm sinh của bé sau khi cúng xong thì sẽ đốt đi để xua đuổi vận xui.
- 13 miếng trầu cắt thành cánh phượng; 13 đôi hài nhỏ; 13 bộ váy áo đẹp mắt và 13 nén vàng. Trong đó có đĩa xôi; miếng trầu cau; đôi giầy; váy áo và tiền vàng phải giống nhau. Tuy nhiên, 12 món sẽ có kích thước như nhau và 1 bộ bắt buộc phải có kích thước to hơn để cúng mụ cho bé gái.
Mâm cúng bà mụ để tạ ơn
Trên mâm cơm cúng đầy tháng bé gái, bố mẹ cần chuẩn bị thêm một mâm cúng bà mụ bao gồm các lễ vật sau:
- Đồ cúng vàng mã: các đôi hài sẽ có màu xanh, nén vàng cũng màu xanh, váy áo màu xanh.
- Về phần trầu cau: trầu được têm cánh phượng, với 12 miếng trầu cau bổ tư và 1 miếng to hơn để nguyên cả quả.
- Chuẩn bị đồ chơi trẻ em bằng nhựa hoặc sành sứ.
- Động vật: có cua, con ốc, tôm để sống hoặc đã hấp chín. Các động vật có 12 con kích thước giống nhau và có 1 con sẽ to hơn.
- Phẩm oản: Chia thành 12 phần đều nhau và một phần sẽ lớn hơn.
- Lễ mặn: Sẽ bao gồm có xôi, gà luộc, cơm, canh, món ăn và rượu trắng.
- Kẹo bánh: Chia thành 12 phần và có một phần sẽ to hơn.
- Hương hoa: vàng hương, lọ hoa có nhiều màu, tiền vàng và nước trắng để cúng cho Đức Ông
Sắm lễ mâm cúng đức ông
Bên cạnh cúng cho bà mụ và cho bé gái thì ở trên mâm cúng đầy tháng bé gái còn có thêm lễ vật để cúng cho Đức Ông. Họ sẽ là các thánh sư; tổ sư và tiên sư có nhiệm vụ truyền dạy nghề nghiệp. Dưới đây là một số lễ vật cúng đầy tháng:
- 1 con gà luộc bắt chéo cánh.
- 1 tô cháo trắng lớn.
- 1 tô chè đỗ xanh.
- 3 đĩa xôi lạc lớn.
- 1 đĩa thịt quay, một mâm hoa quả có 5 loại quả bất kỳ, trầu cau, rượu và các đồ hàng mã giấy tiền, giấy vàng.
Cách bày biện mâm cúng đầy tháng bé gái
Trong các cách bày và sắp lễ vật cho mâm cúng đầy tháng bé gái cần phải thực hiện đúng các quy định về việc đặt mâm cúng và lễ vật cúng sao cho phù hợp nhất. Theo đó dĩa trái cây ngũ quả được đặt ở phía trên còn bình hoa thì sẽ được đặt ở phía dưới theo nguyên tắc đã quy định.
Mâm quả cúng và bình hoa cũng sẽ sắp xếp cho thật cân đối trong không gian đặt lễ cúng. Lễ vật cúng Đức ông, sẽ được trang trí và xếp trên 1 cái bàn nhỏ gồm có: gà trống luộc chéo cánh, 3 chén cháo trắng, thịt lợn quay, mâm 5 loại quả, hoa tươi…
Lễ cúng 12 vị tiên nương và 1 bà Chúa thiên thai được bày lên một cái bàn lớn. Hai bàn này sẽ cách nhau khoảng 10 phân. Lễ vật cúng được đặt ở trên mâm được sắp xếp tùy theo sở thích nhưng sao cho cân đối và phù hợp. Cúng đầy tháng bé gái thường chỉ được dùng chè trôi nước tùy theo các vùng miền khác nhau thì sẽ có các loại chè khác nhau.
Cách chọn ngày đẹp cúng đầy tháng cho bé gái
Để có thể biết được cúng đầy tháng cần có những gì, mẹ cần phải quan tâm đến cách tính ngày đầy tháng cho bé. Ngày đầy tháng cho bé có thể vào ngày thôi nôi hoặc ngày được tính theo âm lịch và tùy vào giới tính của trẻ.
Ông bà ta thường có câu nói truyền lại rằng gái lùi 2, trai lùi 1. Vì vậy đối với những em bé gái thì cách tính đầy tháng cũng sẽ khác với các bé trai. Theo quan niệm truyền thống, bố mẹ sẽ thường chọn ngày theo lịch âm. Ví dụ như bé sinh vào ngày 18 tháng 11 âm lịch thì tổ chức đầy tháng trước 2 ngày là vào ngày 16 tháng 12 âm lịch.
Nghi thức cúng đầy tháng bé gái diễn ra như thế nào?
Về nghi thức cúng thì cũng phải đi theo trật tự từng giai đoạn một, từ đầu cho đến cuối. Các mẹ chỉ cần làm theo những nghi thức đã được ông cha đề ra là được rất đơn giản và không tốn nhiều thời gian.
Đọc bài văn cúng đầy tháng bé gái như sau
Người đọc văn khấn sẽ cúng trịnh trọng nhẩm: “Hôm nay là một ngày mưa thuận gió hòa, cháu gái con đã được tròn một tháng tuổi, gia đình tôi hôm nay chuẩn bị mâm cúng đầy đủ lễ vật này, cung thỉnh đến 12 Bà Mụ và 3 Đức Ông về để nhận lễ tạ ơn của con, đồng thời mong các vị sẽ phù hộ độ trì cho cháu mau ăn chóng lớn, khỏe mạnh, tài giỏi. Mong các vị phù hộ cho gia đình được bình an, sống cuộc sống hạnh phúc quanh năm.
Nghi thức gọi tên con để phù hộ
Sau khi đã thắp nén nhang lên để khấn cúng lễ đầy tháng xong tiếp theo đến nghi thức đặt tên cho con. Người cúng sẽ khấn với ông bà tổ tiên một cái tên đầy đủ họ và tên của bé mà kèm thêm tên cha mẹ mà gia đình đã chọn sẵn, sau đó gieo 2 đồng tiền lên trên đĩa.
Nếu một đồng tiền úp xuống, một đồng tiền ngửa lên nghĩa là tên ba mẹ xin đặt cho con được tổ tiên chứng giám. Nếu cả hai đồng tiền đều úp hoặc đều ngửa nghĩa là tên của con không được chấp nhận.
Nghi thức khai hoa bắt miếng
Sau các nghi thức trên bố mẹ cần thực hiện nghi thức khai hoa bắt miếng. Em bé sẽ được đặt giữa bàn hoặc nằm trong một cái nôi bên cạnh mâm cúng để đầy tháng cho bé gái. Người cúng xin phép nói những lời tốt đẹp sau đó kết thúc lễ đầy tháng, mọi người trong gia đình, họ hàng cùng nhau ăn uống sum vầy gửi những lời chúc tốt đẹp, may mắn và hoàn tất tiệc đầy tháng.
Những lưu ý khi bắt đầu các lễ nghi cúng đầy tháng
Trong khi cúng thì cũng có những lưu ý mà bậc cha mẹ không nên mắc phải, vì có thể phạm vào điều kiêng kỵ. Vì thế phải đi tham khảo trước khi làm lễ cúng đầy tháng bé gái.
Lưu ý về nghi thức lễ cúng
Theo quan niệm của ông bà ta để lại là trước khi cúng các thứ tự trên đồ lễ trên mâm cúng phải được sắp xếp đúng cách vì nó mang ý nghĩa là phía Đông phải đặt bình hoa, còn phía Tây đặt lễ vật cúng. Thường thì các lễ vật cúng đầy tháng cho bé gái được sắp xếp cân đối với nhau ở trên hai bàn
Lưu ý về đặt lễ vật
Sẽ chuẩn bị một bàn nhỏ và một bàn to, bàn to là bày đồ cúng cho 12 Bà Mụ, còn bàn nhỏ đặt cách 10 phân dùng để bày những món đồ cúng kính Đức ông. Trước khi tiến hành các nghi thức cúng, mọi người trong gia đình phải tập trung đầy đủ, nhất là chủ nhà không được vắng mặt.
Lễ cúng đầy tháng bé gái thường được làm vào buổi sáng hoặc buổi chiều…Đối với những gia đình tổ chức lễ đầy tháng cho con gái nên chọn cúng gà mái. Hoặc tùy theo vùng miền có thể cúng con vịt hoặc cặp vịt đều được.
Kết luận
Qua bài viết trên chúng tôi đã truyền đạt được đến cho các bạn những thông tin cơ bản về cách sắp lễ cũng như ý nghĩa của lễ cúng đầy tháng bé gái. Hy vọng các bậc cha mẹ sẽ thực hiện đúng các quy trình để dâng thành kính dâng lên tổ tiên.
